Zwichnięcia i złamania | Urazy oka | Urazy głowy | Oparzenia | Porażenie prądem

Udar cieplny i przegrzanie | Reakcje alergiczne | Odmrożenia | Zatrucia |

Zadławienie / zachłyśnięcie | Jadowite ukąszenia i użądlenia |

Postępowanie w przypadku krwotoku

Zwichnięcia i złamania

Wszystkie tego typu urazy wymagają kontroli lekarza, można je opatrywać tylko wtedy, gdy przyjazd pogotowia opóźnia się, a ratownik może wykonać zabieg bez powodowania jeszcze większego bólu i dyskomfortu. Należy do tego wybrać szynę, która jest długa na tyle by unieruchomić kość zarówno poniżej, jak i powyżej urazu. Nie wolno nastawiać kończyny, niech zostanie w takiej pozycji, w jakiej się znajduje. Zarówno przed i po usztywnieniu, sprawdzaj krążenie w unieruchomionej kończynie. Gdy złamanie jest zamknięte, obłóż miejsce urazu zimnym kompresem. To samo zrób w przypadku zwichnięcia.

Urazy oka

Wszystkie urazy oka powstałe czy to w wyniku wniknięcia ciała obcego, uderzenia, podrażnienia, czy oddziaływania substancji żrących, są potencjalnie niebezpieczne - utrudniają prawidłowe widzenie. W razie powstania urazu nigdy nie stosuj ucisku na oko, uważaj także, aby go nie zatrzeć. Nie dotykaj ciała obcego w oku i nie próbuj wyjmować go, nigdy nie dotykaj też niczego, co przywiera do tęczówki. Nałóż na oko jałowy opatrunek, a najlepiej, gdy położysz go i na drugie oko – zasłonięcie oczu zmniejszy ruchy gałek. W przypadku uderzenia – przyłóż na 15 minut zimny kompres. Gdy do oka dostała się substancja chemiczna lub coś, co je podrażnia – przemywaj oko pod strużką wody. Jeżeli stan chorego nie wymaga wezwania karetki i tak zachęć poszkodowanego do wizyty u okulisty. Ze wzrokiem nie ma żartów.

Urazy głowy

Uraz głowy to wstrząśnienie mózgu, obrzęk mózgu lub złamanie kości czaszki. Po urazie głowy może nastąpić utrata przytomności, poszkodowany może mieć trudności z mówieniem i poruszaniem się, może być pobudzony i rozdrażniony.

Inne objawy to nudności, wymioty, bóle i zawroty głowy, źrenice nierównej wielkości. Wystąpić mogą też drgawki i wypływanie płynów ustrojowych z uszu, nosa i ust. Urazy głowy zawsze wymagają natychmiastowej interwencji lekarskiej.

Oparzenia

Oparzenia stopniujemy ze względu na ich zasięg. Pierwszy stopień obejmuje tylko naskórek – występuje jego zaczerwienienie, lekki obrzęk i ból. W oparzeniu drugiego stopnia dochodzi do uszkodzeń warstwy skóry właściwej, występuje obrzęk i rumień, w miejscu którego pojawiają się pęcherze z płynem surowiczym. Przy trzecim stopniu zmianami objęta jest skóra właściwa wraz z naczyniami, nerwami skórnymi i podskórną tkanką tłuszczową. Czasami oparzenie sięga mięśni, ścięgien i kości. Poszkodowany nie odczuwa wtedy bólu w wyniku uszkodzenia nerwów. Skóra jest biało szara, sucha, może być zwęglona.

Bez względu na stopień, pamiętaj, aby nigdy nie przykładać na oparzenie lodu. Nie smaruj też poparzonych miejsc masłem, tłuszczem maściami czy olejkami. Nie zdejmuj popalonej odzieży, nie nakłuwaj pęcherzy. Nie dotykaj rany włochatymi materiałami, nie przykładaj waty, bo przywrze. Przy poparzeniu każdego stopnia podstawowym działaniem w ramach pierwszej pomocy jest ochładzanie poparzonego miejsca zimną wodą przez co najmniej 10 minut.

Porażenie prądem

Porażenie prądem zawsze wymaga interwencji lekarskiej. W zależności od jego nasilenia może spowodować poparzenia, urazy narządów wewnętrznych, a nawet zatrzymanie pracy serca i płuc. W razie utraty przytomności i poparzeń, lub gdy do wypadku doszło na skutek kolizji czy upadku, natychmiast wezwij pogotowie. Czekając na jego przyjazd obmywaj poparzenia zimną wodą.

Udar cieplny i przegrzanie

Do udaru cieplnego dochodzi, gdy temperatura wzrasta do niebezpiecznego poziomu ponad 40 stopni, a ciało nie jest w stanie jej kontrolować. Jest to stan zagrożenia życia i wymaga natychmiastowej pomocy medycznej. Objawy to gorąca, sucha, zaczerwieniona skóra, przyspieszone tętno. Chory może być zdezorientowany i tracić przytomność. Należy przenieść go w chłodne, osłonięte miejsce, zdjąć ubranie. Szybko trzeba ochładzać ciało przez opryskiwanie lub przecieranie zimną wodą.

Do przegrzania dochodzi, gdy organizm traci więcej płynów niż przyjmuje. W przegrzaniu skóra jest chłodna i lepka, tętno słabe. Chory może mieć nudności, zawroty głowy, czuć niepokój i słabość. Przenieś go w chłodne miejsce, połóż w uniesionymi nogami. Podawaj wodę lub napoje uzupełniające elektrolity. Ochładzaj chorego opryskując wodą i wachlując. Jeżeli jego stan się pogorszy wezwij pogotowie.

Reakcje alergiczne

Łagodne reakcje alergiczne nie stanowią zagrożenia dla życia. Gdy objawem alergii jest kichanie, podrażnienie oczu, katar czy wysypka zazwyczaj wystarczy podanie leku antyhistaminowego. Jednak gdy mamy do czynienia z bardzo silną reakcją na alergen, czyli wstrząsem anafilaktycznym, trzeba działać szybko. Objawy anafilaksji to pokrzywka, świszczący oddech, ból klatki piersiowej, ból brzucha i nudności, trudności z oddychaniem i przełykanie w wyniku obrzęku gardła. Ciśnienie krwi chorego spada, dlatego może mieć zawroty głowy i omdlenia. Osoba, która wie o swojej alergii najczęściej ma przy sobie zestaw z adrenaliną – pomóż jej go użyć zgodnie ze wskazówkami na opakowaniu. Jeżeli adrenalina nie jest dostępna, trzeba jak najszybciej wezwać pogotowie i monitorować stan pacjenta, aż do przybycia karetki.

Odmrożenia

Do odmrożeń dochodzi, gdy jakaś część ciała przemarznie, a w komórkach tworzą się kryształki lodu. Odmrożenia, tak jak oparzenia, stopniujemy. Najłagodniejsze, pierwszego stopnia, dotyczy powierzchni skóry – staje się czerwona, obolała, czasami swędząca. W drugim stopniu odmrożenie dotyka skórę,, ale nie tkanki miękkie pod nią – skóra staje się biała i twardnieje. W trzecim i czwartym stopniu, czyli przy odmrożeniu głębokim zmiany sięgają tkanek pod skórą – w tym mięśni, ścięgien, naczyń krwionośnych i komórek nerwowych.

Każde odmrożenie należy traktować jak stan wymagający pomocy medycznej. Zanim pomoc nadejdzie postaraj się powoli, stopniowo ogrzewać odmrożone miejsce albo własnym ciałem, albo poprzez zanurzenie w ciepłej wodzie. Nie masuj i nie pocieraj – przywracanie prawidłowej temperatury ciała może być bardzo bolesne.

Zatrucia

Do zatrucia może dojść przez połknięcie substancji toksycznej lub zjedzenie trującej żywności, poprzez wdychanie szkodliwych substancji wziewnych, a także przez skórę. Często dochodzi do niego przez nieuwagę lub po prostu niewiedzę. Szczególnie dzieci narażone są na zatrucia. Dlatego trzeba je chronić i uświadamiać zagrożenie. Trzymaj szkodliwe substancje i trujące rośliny poza zasięgiem dzieci, przechowuj środki chemiczne w oryginalnych opakowaniach, nie nazywaj leków cukierkami. Naucz dziecko, która substancja może mu zaszkodzić. Kiedy jednak, pomimo środków ostrożności, dojdzie do zatrucia wezwij pogotowie, a czekając na nie dowiedz się, co i w jakiej ilości chory jadł. Jeżeli na opakowaniu jest napisane co robić w razie zatrucia, wykonaj te czynności. Zachowaj dla pogotowia wymiociny chorego oraz opakowanie substancji.

Zadławienie / zachłyśnięcie (niemowlę i dziecko)

Przypadki dostania się ciała obcego do dróg oddechowych dziecka są dość częste. Jeśli do tego dojdzie i widzisz, że dziecko się krztusi, działaj szybko: ustaw się za dzieckiem, podeprzyj je na swoim ramieniu i pochyl do przodu. Potem nasadą kciuka drugiej ręki uderz dziecko 5 razy między łopatkami. Jeśli to nie poskutkuje, zrób 5 uciśnięć podbrzusza: klęknij za dzieckiem, złóż rękę w pięść układając kciuk nad pępkiem, ale poniżej mostka. Drugą dłoń połóż na pięści. Pociągnij mocno splecione ręce do wewnątrz i ku górze – 5 razy. Każde uciśnięcie to osobny, silny ruch. Wykonaj te czynności naprzemiennie: 5 uderzeń w plecy, 5 uciśnięć nadbrzusza - aż ciało obce zostanie wyksztuszone, dziecko będzie mogło oddychać, mówić lub samo silnie odksztuszać, albo gdy straci przytomność. Jeśli do tego dojdzie, rozpocznij resuscytację oddechowo krążeniową. Zawsze po takiej interwencji dziecko powinno zostać zbadane przez lekarza.

Jadowite ukąszenia i użądlenia

Jak silna jest reakcja na jad węża, pająka, skorpiona czy po prostu pszczoły lub mrówki zależy od naszej wagi, stanu zdrowia, miejsca ukąszenia i tego, jak dużo jadu przedostało się do organizmu. Po ukąszeniu przez węża czy jadowitego gada na skórze pozostają ślady zębów, a osoba poszkodowana czuje się osłabiona. Może mieć też nudności, problemy z mówieniem, oddychaniem lub przełykaniem. Zdarzają się także bóle głowy, zaburzenia widzenia, jak również brak czucia w okolicy twarzy lub ust. Dodatkowe objawy to przyspieszone tętno, gorączka, dreszcze i wymioty. Równie nieprzyjemne są objawy po ukąszeniu przez pająka – mogą wystąpić bóle brzucha, skurcze i drżenie mięśni, dezorientacja śpiączka czy nasilone wydzielanie śliny. Lżejsze objawy daje użądlenie przez owady. Czasami objawy występują z opóźnieniem, dlatego zawsze trzeba skierować poszkodowanego do lekarza. Przypadki ukąszenia czy użądlenie przez zwierzęta silnie jadowite zawsze wymagają natychmiastowej interwencji lekarskiej. To, co możesz zrobić, aby pomóc osobie ukąszonej to unieruchomienie kończyny poniżej poziomu serca i założenie opatrunku uciskowego – tak, aby opóźnić rozprzestrzenianie się jadu po organizmie.

Postępowanie w przypadku krwotoku

Aby zatamować krwotok zastosuj ucisk bezpośredni i opatrunki uciskowe. Przyłóż czystą tkaninę lub sterylny opatrunek na ranę i uciśnij ją. Zwalniaj ucisk co jakiś czas i sprawdzaj czy krwawienie zmalało lub ustało. Unieś zranioną kończynę – to zmniejszy krwawienie. Stosując ucisk nałóż na ranę uciskowy opatrunek. Jeżeli opatrunek przesiąknie, nałóż na niego kolejną, czystą warstwę i umocuj bandażem. Opatrunek powinien ściśle i płasko przylegać do rany. Ucisk nie może być jednak zbyt mocny – nie może odcinać dopływu krwi do kończyny. Nie usuwaj zakrwawionych opatrunków – krzepnąca na nich krew pomaga zatamować krwotok.