Wszystko to, co robimy, aby zminimalizować następstwa wypadków, urazów i nagłych ataków różnych chorób, nazywamy pierwszą pomocą. Zadaniem osoby udzielającej pierwszej pomocy jest nie dopuszczenie do powstania dalszych powikłań - aż do chwili, gdy możliwe będzie udzielenie specjalistycznej pomocy medycznej.

Już podstawowa wiedza o tym jak reagować w razie wypadków komunikacyjnych i urazów powodujących utratę przytomności zwiększa prawdopodobieństwa przeżycia ich ofiar. Dlatego warto poświęcić kilka godzin, aby przybliżyć sobie ten ważny temat. Warto mieć też na wyposażeniu samochodu apteczkę pierwszej pomocy wyposażoną w środki dezynfekcyjne i opatrunkowe. Może się nam przydać i jako ratownikom, i jako potencjalnym ofiarom wypadku.

Trzeba pamiętać, że nawet bez przećwiczenia czynności ratowniczych możemy mieć duży wpływ na ratowanie czyjegoś życia i zdrowia. Podstawowe zadania ratownika może spełnić każdy wykonując następujące po sobie czynności.:

Zabezpieczenie miejsca wypadku - ma na celu ochronę nie tylko poszkodowanego ale i ratownika oraz pozostałych osób pozostających pobliżu. W zależności od sytuacji wymaga to innych procedur, np. przy wypadku komunikacyjnym będzie to zatrzymanie ruchu na danym odcinku drogi poprzez ustawienie trójkąta ostrzegawczego. Gdy sytuacja jest niemożliwa do opanowania w miarę możliwości przystępuje się do ewakuacji poszkodowanych.

Sprawdzenie stanu poszkodowanego – ma na celu określenie funkcji życiowych. U pacjenta nieprzytomnego należy przede wszystkim sprawdzić czy oddycha (oceniając wzrokiem ruchy klatki piersiowej, nasłuchując szmerów oddechowych oraz starając się wyczuć ruch wydychanego powietrza – tzw. widzę, słyszę, czuję). Jeżeli poszkodowany jest przytomny trzeba spróbować zebrać wywiad – szczególnie istotny przy chorobach przewlekłych (np. cukrzycy).

Wezwanie pomocy – poprzez zawiadomienie pogotowia ratunkowego (tel. 999), straży pożarnej (tel. 998) lub dzwoniąc pod jednolity numer alarmowy 112. Zgłaszając wezwanie należy podać w kolejności: miejsce zdarzenia, rodzaj zdarzenia, liczbę poszkodowanych, stan poszkodowanych, swoje imię i nazwisko, numer telefonu, z którego dzwonimy.

Resuscytacja i inne czynności ratunkowe – jeżeli są jakiekolwiek wątpliwości czy oddech poszkodowanego jest prawidłowy należy działać tak, jakby był nieprawidłowy:

• uklęknij obok poszkodowanego,

• udrożnij drogi oddechowe przez odchylenie głowy, trzymając jedną ręką za czoło a drugą za żuchwę

• sprawdź przez 10 sekund oddech zmysłami słuchu, dotyku i wzroku.

• ułóż nadgarstek jednej ręki na środku jego klatki piersiowej,

• na nadgarstku ułóż nadgarstek drugiej ręki

• spleć palce obu dłoni upewniając się, że nie naciskasz na żebra poszkodowanego, nie uciskaj nadbrzusza ani dolnego końca mostka

• pochyl się nad poszkodowanym, wyprostowane ramiona ustaw prostopadle do mostka i uciskaj na głębokość 4-5 cm

• po każdym uciśnięciu zwolnij nacisk na klatkę piersiową, nie odrywając dłoni od mostka. Powtarzaj uciśnięcia z częstotliwością 100/min

• czas uciskania i zwalniania nacisku mostka powinien być taki sam.

Połącz uciskanie klatki piersiowej z oddechami ratowniczymi:

• po wykonaniu 30 uciśnięciach klatki piersiowej – odegnij głowę i unieś żuchwę poszkodowanego,

• zaciśnij skrzydełka nosa palcem wskazującym i kciukiem ręki, którą umieść na czole poszkodowanego,

• pozostaw usta otwarte utrzymując uniesienie żuchwy,

• weź normalny oddech,

• obejmij szczelnie usta poszkodowanego swoimi ustami,

• wdmuchuj powoli powietrze do ust poszkodowanego przez około 1 sekundę obserwując jednocześnie czy klatka piersiowa się unosi – to świadczy o efektywności oddechu ratowniczego,

• odsuń swoje usta od poszkodowanego i oceń czy podczas wydechu jego klatka piersiowa opada,

• powtórz wdmuchiwanie powietrza.

Należy wykonać dwa skuteczne oddechy ratownicze a po nich wrócić do uciskania klatki piersiowej, w stosunku 30 uciśnięć na 2 oddechy.

Jeżeli z jakichś powodów nie możesz lub nie chcesz wykonywać oddechów ratowniczych ogranicz reanimację do uciśnięć klatki piersiowej – wykonuj je wtedy bez przerwy, z częstotliwością 100/min. Kontynuuj do czasu przybycia służb medycznych lub do momentu gdy poszkodowany zacznie prawidłowo oddychać.

Jeżeli jest więcej ratowników, powinni się zmieniać przy wykonywaniu tej czynności aby zapobiec zmęczeniu.

Resuscytacja niemowląt i dzieci – jeżeli ratownik nie ma wiedzy na temat resuscytacji u dzieci powinien postępować tak, jak w wypadku dorosłych, z jedna modyfikacją:

• uciskaj klatkę piersiową na mniej więcej jedna trzecią jej głębokości, u niemowląt ucisk wykonuje się dwoma placami a u dzieci powyżej pierwszego roku życia – jedna lub dwoma dłońmi, tak aby ucisk był odpowiednio głęboki

Ułożenie poszkodowanego w pozycji bezpiecznej – jest kilka wariantów pozycji bezpiecznej. Przede wszystkim powinna być ona stabilna, jak najbliższa ułożeniu na boku z odgięciem głowy – tak by nie utrudniać oddechu.